Yıllık ücretli izin, işveren ve çalışan arasında sorunlara neden olabilen ve sürekli gündemde olan bir konudur. Hâlbuki bu konu, Anayasa’mızda sayılan haklar arasındadır ve İş Kanunu’muza göre “Vazgeçilemez” bir haktır.
Bültenimizde, yıllık ücretli izinle ilgili yasal düzenlemelere ve yapılması gereken işlemlere değineceğiz.
YILLIK ÜCRETLİ İZNE HAK KAZANMA
Deneme süresi de içinde olmak üzere, işe başlama tarihinden itibaren en az bir yıl çalışmış olan kişilere yıllık ücretli izin verilir.
Bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlar, İş Kanunu’ndaki yıllık ücretli izinle ilgili haklardan yararlanamazlar.
İzin hakkının doğması için gerekli bir yıllık sürenin hesabında, aynı işverene ait işyerlerinde çalışılan süreler birleştirilir.
İşçi her hizmet yılına karşılık hak ettiği yıllık ücretli iznini, gelecek hizmet yılı içinde kullanır.
Aşağıda sayılan haller, yıllık ücretli izin hesabı bakımında çalışılmış gibi sayılır.
- Kaza ve hastalık sebebiyle işe gidilemeyen günler,
- Kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler,
- Muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanun dolayısıyla görevlendirilmesi sebebiyle işe gidilemeyen günler,
- Zorlayıcı sebepler dolayısıyla işin aralıksız bir haftadan fazla tatil edildiği süreler, (15 gün ile sınırlıdır)
- Evlenme veya evlat edinilmesi ile yakınının ölümü hâlinde verilen üç güne kadar verilecek ücretli izin,
- Eşinin doğum yapması durumunda beş güne kadar verilecek ücretli izin,
- Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri, yıllık ücretli izin süreleri.
İŞ KANUNU’NDAKİ İZİN SÜRELERİ
|
HİZMET SÜRESİ |
KULLANILACAK YILLIK ÜCRETLİ İZİN |
|
Bir yıldan beş yıla kadar ( beş yıl dâhil ) |
En az 14 gün |
|
Beş yıldan fazla onbeş yıldan az |
En az 20 gün |
|
Onbeş yıl ( dâhil ) ve daha fazla |
En az 26 gün |
- Yer altı işlerinden çalışanlar için dörder gün arttırılarak uygulanır.
- 18 yaşından küçükler ve 50 ve daha yukarı yaştakiler için 20 günden az olamaz.
- Belirtilen süreler asgari sürelerdir. İş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleriyle artırılabilir.
26.04.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6704 sayılı yasa ile İş Kanunu’muzda değişiklik yapılmış ve izin süreleri tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullandırılabilir.
YILLIK İZİNDEN SAYILMAYAN GÜNLER
İş Kanunu’nun 56. maddesine göre; yıllık ücretli izin günlerinin hesabında, izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmamaktadır.
Cumartesi günleri çalışma yapılmasa dahi, burada belirtilen hafta tatili bir gün olarak (genellikle pazar günü) kabul edilmektedir.
YILLIK ÜCRETLİ İZNİN KULLANDIRILMA ZAMANI
Çalışanların hangi tarihlerde izin kullanabilecekleri ile ilgili karar yönetim hakkı gereği, işveren veya işyerinde bulunan izin kurulu tarafından verilir.
YILLIK İZİN ÜCRETİNİN ÖDENMESİ
Yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye izin dönemine ait ücreti ile bu döneme rastlayan diğer ücretlerinin izine başlamadan önce peşin olarak ödenmesi gerekir.
YILLIK İZİNDE YOL İZNİ ALINMASI
Yıllık ücretli izin kullanacak olan çalışan, seyahati ile ilgili belgeleri ibraz etmesi durumunda dört güne kadar ücretsiz yol izni alabilir.
YILLIK İZİNDE ÇALIŞMA YASAĞI
Yıllık ücretli izni esnasında ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.
YILLIK ÜCRETLİ İZİNLERİN KULLANILMAMASI DURUMU
- Kullanılmayan yıllık ücretli izinler, gelecek yıla devreder. Hak kaybı oluşmaz.
- Kullanılmayan yıllık ücretli izinler, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi hâlinde ücrete dönüşür. Örnek Yargıtay kararları gereği kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretler son ücret üzerinden hesaplanır.
YILLIK ÜCRETLİ İZİNLERLE İLGİLİ BELGE DÜZENİ
